Van leegte naar liefde – over verschillende manieren van ontwaken

Ontwaken is voor mij geen lijn geweest. Geen recht pad van zoeken naar vinden, geen reeks inzichten met een duidelijk eindpunt. Wat ik in de loop der jaren steeds helderder ben gaan zien, is dat ontwaken zich op verschillende manieren ontvouwt. Soms als inzicht. Soms als aanraking. Soms als stilte. Soms als liefde. En soms als een leven dat even geen kant meer op kan.

Mijn eerste ervaring van ontwaken kwam onverwacht, midden in een tijd waarin ik diep vastzat. Ik voelde me leeg, afgewezen, waardeloos. Vol zelfhaat. Ik wilde niet meer leven, en tegelijk was er iets in mij dat zich daaraan niet kon overgeven.

En toen, ineens, was er helderheid. Ik zag dat alle zelfhaatgedachten slechts gedachten waren. En dat het verlangen om er niet meer te zijn óók een gedachte was. Ik hoefde er niet in mee.

Op dat moment viel er iets weg. Niet de zwaarte, niet de intensiteit, maar de vanzelfsprekende identificatie met wat ik dacht te zijn. En wat overbleef was een stille, vredige openheid. Geen ervaring van liefde of eenheid, maar het besef: ik ben bewust van dit alles. En dat bewustzijn, dat bleef. En het had me al die tijd gedragen. Zelfs in de donkerste momenten, toen ik dacht dat ik compleet alleen was.

Ik zou nu kunnen zeggen dat dat het begin was, maar misschien was het gewoon een herinnering. Een eerste terugval in wie ik werkelijk ben.

Later begon er zich iets anders te ontvouwen. Niet als inzicht, maar als zachtheid. Als vrede die er zomaar was. Als liefde zonder richting. Een liefde die zich niet op iets richtte, maar door alles heen scheen. Maar ze was er altijd al. Als kind brandde ze al hevig in mij, voor de wereld, voor het leven, voor alles wat kwetsbaar en kostbaar was. Soms was dat vuur zo intens dat ik me niet begrepen voelde, alsof ik iets droeg wat anderen niet herkenden. In het moederschap kreeg dat vuur een vorm. Niet minder krachtig, maar tastbaarder. Voelbaar in de liefde voor mijn kinderen. Op hun wezen afgestemd. Liefde die hen zag zoals ze zijn, zonder iets van hen te willen maken.

En van daaruit bleef die liefde zich verder ontvouwen. Steeds vrijer. Steeds ruimer. Niet langer gebonden aan één vorm, maar levend in alles wat ik ontmoet. Mijn weg was niet het directe doorzien van het ik. Mijn weg was steeds meer in contact komen met de liefde die ik ben. Met de vrede die er al was, onder alles door. Niet als iets wat ik voelde, maar als iets wat mij begon te leven.

En pas later zag ik dat deze liefde, deze vrede, niet van mij waren. Dat ze geen eigenschap zijn van een persoon, maar kwaliteiten van de openheid zelf. De uitdrukking van dat wat ik ben. Ik begon te zien dat het deze openheid is die deze kwaliteiten draagt. En dat er geen ik is die dit bezit. Alleen bewustzijn dat zichzelf herkent. Vol. Levend. Grenzeloos.

Waar het eerste ontwaken me liet zien wat ik niet was, niet de gedachten, niet het ik-verhaal, niet de pijn, bracht deze tweede beweging me juist dieper in de ervaring. Niet om erin te verdwijnen, maar om te voelen: dit is óók bewustzijn. Deze zachtheid, deze aanvaarding, deze onverklaarbare liefde zijn geen emoties. Ze zijn de kwaliteiten van Zijn. De volheid van het niets.

Ik ben dus niet alleen dat wat kijkt. Ik bén ook de openheid zelf. Niet als gevoel dat komt en gaat, maar als de bedding waarin alles verschijnt.

Sommige mensen ontwaken eerst via het doorzien van alles wat ze niet zijn. Via vragen als: wie ben ik? Wat is zich hiervan bewust? En laag voor laag valt weg. Wat overblijft is niets, en toch volledig bewust. Een radicale stilte. Het verdwijnen van elke referentie.

In sommige teachings wordt dit herkend als een mannelijke stroom van ontwaken. Helder. Snijdend. Grenzeloos. De kant die alles durft los te laten, die niet rust voor het laatste is gezien.

En ook daarin ontvouwt zich vaak een proces. Het lijkt misschien direct, maar ook deze weg kent zijn lagen. Zoeken. Lijden. Overgave. En pas wanneer zelfs de grond onder het zoeken wegvalt, toont zich de leegte die alles draagt.

Soms wordt er gesproken over het realiseren van het Zelf. Alsof er een ik is die iets heeft bereikt. Alsof bewustzijn iets is dat je kunt vinden, vastpakken, benoemen.

Maar in mijn ervaring is het juist andersom. Hoe dieper het inzicht zakt, hoe stiller het wordt. Niet omdat het minder helder is, maar omdat er niemand meer overblijft. Geen centrum dat weet. Geen ik dat iets bezit. Alleen openheid, die zichzelf kent als alles. Niet als concept, maar als directe, tastbare waarheid. En zelfs dat hoeft niet benoemd. Het leeft.

Wat ik leef en doorgeef, lijkt meer op wat ook wel de vrouwelijke stroom wordt genoemd. Zacht. Belichaamd. Gegrond in voelen. Niet als tegenovergestelde richting, maar als een andere toon waarin hetzelfde wordt herkend. Een beweging waarin ontwaken niet omhoog trekt, maar juist naar beneden laat zakken. In het lichaam. In de ervaring. In de wereld. Een pad dat niets uitsluit, maar alles verwelkomt. En daarin herkent dat ook dát bewustzijn is.

En er bestaat geen juiste volgorde. Geen betere route. Geen afgescheiden paden. Want uiteindelijk ontmoeten leegte en liefde elkaar. En wat blijkt: leegte, bewustzijn, liefde, openheid. Geen verschillende ervaringen, maar verschillende woorden voor hetzelfde. Dat wat ik ben. Dat wat we zijn.

Dat wat ik ben en dat wat alles draagt bleek niet verschillend. En of het nu als eerste verschijnt als vormloosheid of als vrede, het herkent zichzelf op het moment dat het zich toont.

Voor mij is ontwaken geen weg uit de wereld, maar een volledig thuiskomen ín de wereld. Niet als iemand die alles onder controle krijgt, maar als het niets waarin alles verschijnt. Ook dit leven. Ook dit lichaam. Ook deze relaties, emoties, stormen en stiltes.

Het is een diep besef dat leegte niet tegenover vorm staat, maar dat elke vorm ís gemaakt van leegte. Geen tegenstelling, maar een eenheid. Vorm is niets anders dan bewustzijn die zichzelf een gezicht geeft. De kern van alles wat verschijnt is bewustzijn. Leeg, grenzeloos en levend als alles.

Niet afwezig, maar alles doordringend. En liefde is geen gevoel, maar de aard van wat ik ben. Zichtbaar. Tastbaar. Volkomen aanwezig.

Deze wereld is geen vergissing, maar de plek waarin het Zelf zichzelf leert kennen. Waarin de openheid zich spiegelt in vormen. En zichtbaar wordt als liefde, compleetheid, aanvaarding en vrijheid. Niet ergens anders. Maar precies hier.

En als je voelt dat je deze twee stromen ook in jezelf wil verkennen -het scherpe doorzien én het diepe toelaten- dan ben je welkom in de jaartraining die in oktober start. Je leest er hier meer over.. Lieve groet, Susanne